Saatlerin değerini belirleyen önemli faktörler vardır. Bizce bu faktörler, markaların gücü, tasarımın derinliği ve kullanılan materyallerdir. Bir de göz ardı edilen ve saat değerinin farklı nedenlerden dolayı artmasını sağlayan nadirlik karşımıza çıkar. Özel üretim modeller gibi sınırlı sayıda piyasaya sürülen saatler veya üretimi bittiği için müzayede veya şanslıysanız ikinci el marketlerinde bulduğunuz saatler günümüzde bir servet değerine sahip olabilmekteler.
Paslanmaz çeliğin saatler için en iyi malzeme olduğunu çeşitli açılardan sizlere aktarmaya çalışacağız. Öncelikle değinmek istediğimiz konulardan biri paslanmaz çelik yerine en çok kullanılan malzemelerin beyaz altın ve platin olmasıdır. Her üç malzeme de ayrı ayrı bakıldığında birbirleriyle aynı görüntüye sahiptirler. Yan yana baktığınızda elbette farkları görebilirsiniz ancak birbirlerine oldukça yakın olduklarını da fark edeceksiniz.
Saatlerin renklerini belirleyen en büyük etkenlerden biri metallerin alaşımlarıdır. Örneğin, altının bir alaşımı olan beyaz altın için nikel ve çinko kullanılmaktadır. Bu alaşımlar altına daha parlak bir görüntü sağlamaktadır. Platin ise hangi alaşımla birleşirse birleşsin altından daha parlak bir renge sahiptir. Genelde iridyum, rutenyum ve rodyum ile birlikte alaşım haline getirilen platin, kobalt ile alaşım oluşturursa paslanmaz çelik ile aynı renge gelmektedir.
Paslanmaz çelik genel olarak 316L kodlu metal formu şeklinde kullanılmaktadır. Cilanın kattığı parlaklıkla altın ile aynı beyazlıkta görülebilse de paslanmaz çelik platin kadar parlak olamamaktadır. Bununla birlikte paslanmaz çelik diğer iki metale göre daha soğuk yüzeye sahiptir. Üç metal de daha önce söylediğimiz gibi görsel olarak birbirleri arasında büyük farklara sahip değillerdir.
Platin ve beyaz altını kendinize daha yakın hissettiğinizi varsayalım. Göz önüne almamız gereken ikinci nokta, seçtiğimiz metaller ödeyeceğimiz ücrete direkt etki etmektedir. Bunu daha iyi anlatabilmek için biraz bu metallerin maliyetlerini inceleyelim. Paslanmaz çelik şu an kilogram başına 1,94$ üzerinden işlem görüyor ve ons başına maliyeti 0,05$’a denk gelmektedir. Platinin ons başına değeri 1.090$ iken altının ons değeri 991$ ile 1.156$ arasında değişmektedir.
Kullanılan metaller elbette saatin değerine etki edecektir ama bu etki, fiyatı belirleyen tek faktör değildir. Yazımızın başında da bahsettiğimiz gibi nadirlik, saatlerde gizli bir maliyet arttırıcıdır. Bu yüzdendir ki paslanmaz çelik saatler açık arttırma ile beş sıfırlı rakamlara satılabilmektedir.
Paslanmaz çelik yılda yaklaşık olarak 1,5 milyar ton miktarında üretilmektedir. Platin söz konusu olduğunda ise bu rakam maalesef 150 ton olmakta ve üretilen platinin büyük bir kısmı mücevher sektöründe kullanılmaktadır. Paslanmaz çelik saatlerin değerini belirleyen faktör, kullanılan değerli malzeme değil, işçiliğin kalitesi, tasarımın çekiciliği ve saat fonksiyonlarının üstün olmasıdır.
Altın ve platin yumuşaktır ve geleneksel olarak mücevher sektöründe uzun yıllardır kullanıldığı için işlenmesi ve istenilen şeklin verilmesi için büyük bir bilgi geçmişi bulunmaktadır. Ancak, bu ham maddelerden verim alabilmek için doğru alaşımların kullanılması gerekir. Paslanmaz çelik dayanıklılık açısından bakıldığında diğer iki ham maddeye göre oldukça üstündür. Platin, nispeten korozyona karşı biraz daha dayanıklıdır. Altının yumuşak yapısı sebebiyle çizilmeye ve basınca karşı direnci diğerlerine göre daha düşüktür. Üreticilerin, zor bulunan bu ham maddeleri dikkatle işlemeleri gerekmektedir. Artan malzeme sürekli eritilip tekrar üretim sürecine dâhil edilmelidir. Paslanmaz çelikte bu tür problemler yaşanmaz. Örneğin, altının tozları bile tekrar üretim sürecine dâhil edilmek için toplanır; bu da hem üretim sürecinin uzamasına hem de çalışanlar için stresli bir ortamın oluşmasına neden olur.
Bu bilgilerden sonra sizler de paslanmaz çeliğin kıymetli alternatiflerine göre daha kolay işlenebilir, daha verimli ve daha güçlü bir malzeme olduğunu fark etmişsinizdir. Üretim maliyetleri ve üretim süreçleri göz önüne alındığında diğer metallerin paslanmaz çeliğe rakip olması pek mümkün değildir.
